Algemene Beschouwingen 2025 NLV

Geachte burgemeester, wethouders en raadsleden,

Voor ons ligt de begroting 2025, de meerjarenbegroting 2026-2028 en een investeringsplan. Wij als NLV zijn verheugd dat we kunnen constateren dat de gemeente Vlieland er nog steeds goed voor staat en voldoende middelen in de reserve heeft om eventuele tegenvallers op te vangen. Dit neemt niet weg dat er ook nog steeds risico’s zijn als het gaat om de mogelijke plannen van de Rijksoverheid. Bijvoorbeeld het korten op het gemeentefonds en/of het eventuele afromen van de toeristenbelasting. Zonder de inkomsten die wij nu hebben kunnen wij het eiland niet draaiende houden en dergelijke veranderingen zullen consequenties hebben voor belangrijke voorzieningen op het eiland. Wij vertrouwen erop dat het niet zover zal komen, maar we blijven wel kritisch kijken naar de ontwikkelingen op ons eiland en in Den Haag.

Er is de afgelopen tijd hard gewerkt aan belangrijke beleidsstukken, die dan ook met goedkeuring door de raad zijn gekomen. Dit geldt onder andere voor het Programma Wonen en het Toeristisch Beleid. En dit zijn nu net de, voor wat NLV betreft, belangrijkste pijlers voor een duurzame toekomst van ons eiland.

Voor NLV blijft huisvesting de grootste uitdaging. We zijn momenteel niet in staat om woningzoekende inwoners binnen een redelijke tijd uitzicht te bieden op een fatsoenlijke woning. In de uitvoering van het Programma Wonen wordt hard gewerkt aan het realiseren van 125 wooneenheden. Dit is een goed begin, maar we hebben ook wel een aantal kanttekeningen. Deze 125 wooneenheden komen nu veelal voort uit particulier initiatief en komen niet ten goede aan de vrije sector, daarbij gaat het om 1-persoonshuishoudens. NLV wil vooral werken aan de lange termijn en de focus leggen op woningen voor gezinnen, om een toekomst te kunnen bieden aan iedere eilandbewoner, en een basis te leggen voor de volgende generaties. Dit zijn immers de mensen die zorgen voor draagvlak voor voorzieningen zoals de school, verenigingen en een bijdrage leveren aan de Vlielandse arbeidsmarkt.

Daarnaast zorgen de huidige woningmarkt en toekomstplannen ervoor dat startende ondernemers met hun handen en voeten gebonden zijn. De eerder genoemde 125 wooneenheden zijn voor hen veelal niet beschikbaar. En dit maakt het voor hen simpelweg onmogelijk om personeel te huisvesten. Dan is natuurlijk de vraag, waar gaan we deze nieuwe woningen realiseren? Met een stijgende zeespiegel en grondwaterpeil in het vooruitzicht, is het van belang dat de locaties waarop mensen wonen, toekomstbestendig zijn. En het verkrijgen van toekomstbestendige locaties kan alleen in samenwerking met betrokken instanties als Staatsbosbeheer en Rijkswaterstaat. Wij zijn ervan overtuigd dat natuurbehoud en het realiseren van nieuwbouw hand in hand kunnen gaan. En we verzoeken het college de mogelijkheden om bouwgrond te bemachtigen te verkennen en hiervoor zo snel mogelijk met deze betrokken instanties in gesprek te gaan. Uit ervaring weten we dat dergelijke processen veel tijd kosten, dus er is geen tijd om af te wachten.

De leefbaarheid op Vlieland valt of staat met kwalitatieve woonruimte, het aanbod van werkgelegenheid en sociale activiteiten in een prettige leefomgeving. Een aantal van de faciliteiten die hiervoor van groot belang zijn, staan momenteel onder druk. Denk hierbij aan het sportcentrum Flidunen met zwembad en het natuur educatief centrum. Om deze draaiende te houden of nieuw leven in te blazen zullen we onder andere externe financiële middelen moeten zoeken en ook moeten kijken naar een aantrekkelijke invulling. Zodat dit voor langere termijn exploitabel is. Ook is het noodzakelijk dat het contact met de verantwoordelijke stichtingen goed en constructief verloopt. Tot slot zien we grote mogelijkheden in koppelkansen aan andere functionaliteiten op beide locaties.

Bovengenoemde én andere faciliteiten zijn niet alleen van groot belang voor onze inwoners, maar kunnen ook niet bestaan zonder de toerist. Dat we op piekmomenten aan de max zitten voor wat betreft het aantal toeristen, is inmiddels duidelijk. Lange tijd leek het vanzelfsprekend dat er elk jaar meer mensen waren die ons mooie eiland wilden bezoeken. Maar sinds enige jaren zien we een kleine teruggang van het aantal overzettingen met de veerboot. Dat is op zich geen probleem, maar als deze trend te lang doorzet kan dit wel een probleem worden. Dan gaat dit betekenen dat de faciliteiten die we als bewoners zo belangrijk vinden niet meer in stand gehouden kunnen worden. Wij zien dit als een groot risico voor onze economie, waar onlosmakelijk ook de kwaliteit van leven voor onze inwoners aan verbonden is.

De uitdaging waar we hierin voor staan, is de kwaliteit van het “product Vlieland” weer op peil te krijgen. We moeten er voor onze gasten voor zorgen dat de Vlielandse faciliteiten kwalitatief goed zijn. Een vakantie op Vlieland is niet goedkoop, en bijvoorbeeld de diversiteit aan horeca-aanbod laat te wensen over. Dit heeft ook invloed op de uitstraling van de Dorpsstraat. De straat met gezellige winkeltjes, restaurants en karakteristieke sfeer is het visitekaartje van het dorp. Helaas zijn er op dit moment een aantal horeca- en winkelpanden die niet benut worden, om verschillende redenen. Naast dat deze bedrijven zouden kunnen bijdragen aan een meer gevarieerd winkel- en restaurantaanbod, doet de leegstand afbreuk aan ons belangrijke visitekaartje. Onze vraag luidt dan ook: staat het college ervoor open om de mogelijkheden te verkennen naar bijvoorbeeld een leegstandsverordening of ziet zij nog andere creatieve oplossingen hiervoor?

We weten dat de daadwerkelijke invulling van horeca en winkels niet een directe taak is voor de gemeente. Echter vinden we dat dit indirect een dermate grote invloed heeft op de leefbaarheid en dat de gemeente daarom niet langer weg kan kijken. Dit geldt overigens ook voor het gebrek aan taxivervoer.

Het is tijd om kritisch en creatief aan de slag te gaan en met onder andere het TPV in oplossingen te gaan denken. Overigens zijn wij erg benieuwd waar het TPV zich op dit moment mee bezig houdt en zouden we het op prijs stellen dit middels een presentatie of werkbezoek toegelicht te krijgen. Inclusief een update over de voortgang van de samenwerking met de VVV. Kan het college hier initiatief in nemen?

We zijn er zeker van dat de bezoeker ons nog een tweede kans geeft, maar teleurgestelde gasten blijven niet oneindig terugkomen. Al lopen ze ons soms voor de voeten, zonder toeristen heeft alleen Staatsbosbeheer nog bestaansrecht op ons mooie eiland.

Naast de eerder genoemde uitdagingen ligt er ook nog een verduurzamingsopdracht die we zeer serieus nemen. Het project Bedrijventerrein Gasvrij was, ons inziens, helaas een te groot financieel risico. Echter betekent dit niet dat NLV geen belang hecht aan het verduurzamen van gemeentelijke gebouwen en de woningen van Vlielanders. Het is nu zaak om met een open blik te bekijken welke realistische verduurzamingsopties er liggen. Zonder dat hier te grote financiële risico’s aan verbonden zijn. Het is noodzakelijk dat in toekomstplannen voor gemeentelijke gebouwen verduurzaming structureel een rol gaat spelen. Ook moet er in algehele zin kritisch gekeken worden naar de meerjarenonderhoudsplannen die we nu hanteren. Het is de laatste tijd gebleken dat deze lang niet in overeenstemming zijn met de werkelijke onderhoudstoestand, en dus ook niet toereikend voor de op te lossen problemen. Wij vragen uw college om zeer kritisch naar de meerjarenonderhoudsplannen te kijken zodat verdere verrassingen in de toekomst uitblijven. Het uitgangspunt moet zijn dat de geschatte bedragen voldoende zijn om het benodigde onderhoud te plegen en hier niet nog allerlei onverwachte extra’s uit voortkomen.

We hebben het eerder al genoemd in relatie tot woningbouw en economie, maar de komende generaties zijn van cruciaal belang voor de toekomst van Vlieland. We kijken uit naar het programma Jeugd en ook de plannen omtrent de Vlieland Academy zijn veelbelovend. Het is een mooi streven om het onderwijsaanbod in samenwerking met lokale ondernemers en instanties op Vlieland waar mogelijk uit te breiden. Wel zijn we van mening dat de ontwikkelingen met betrekking tot de Academy traag op gang komen. Is dit het gevolg van uitdagingen omtrent het fysieke gebouw? Zijn daar nog andere creatieve oplossingen voor te bedenken? Daarnaast rijst bij ons ook de vraag, wat gebeurt er als de Regiodeal verloopt en er nog geen Vlieland Academy is gerealiseerd? Kunnen we dan nog aanspraak maken op de financiering?

Samengevat voorzitter zijn we van mening dat het op meerdere vlakken twee voor twaalf is. Het is zaak om naar de lange termijn te kijken op het gebied van:

Woningbouw voor gezinnen en wanneer nodig voor startende ondernemers
Het zo snel mogelijk op peil krijgen van de faciliteiten voor onze leefbaarheid, wat als bijkomend voordeel ons toeristisch product verbetert
Het onderhoud van gemeentelijke gebouwen en de verduurzaming van Vlieland
Het toegankelijk en aantrekkelijk houden van Vlieland voor de toekomstige generaties
Met het mogelijk verdwijnen van de Vliehorst verdwijnt er weer een mogelijkheid voor scholen om naar Vlieland te komen. Hier wordt vaak de kiem gelegd voor toekomstige Vlielandgangers. Wij zien hier mogelijk een koppelkans met het project Flidunen. Wie de jeugd heeft, heeft de toekomst.

We naderen alweer het laatste jaar van deze termijn en gaan waar nodig, en waar mogelijk, er alles aan doen om een positieve bijdrage te leveren aan alle eerder genoemde uitdagingen. Specifiek kijken we uit naar de uitvoering van het nieuw opgestelde Programma Wonen en Toeristisch Beleid.

Tot slot willen we natuurlijk onze dank uitspreken aan het college en ambtelijk apparaat voor het harde werk van het afgelopen jaar.